Uit de meest recente cijfers van Volksgezondheidenzorg.info (2015) blijkt dat er in Nederland in 2014 naar schatting 411.100 mensen met een beroerte waren. Hersenletsel.nl vermeldt dat er in Nederland jaarlijks 41.000 mensen voor de eerste keer door een beroerte getroffen worden. In Vlaanderen zijn dat er ook nog eens 30.000 per jaar. Hersenletsel kan ontstaan door bijvoorbeeld een beroerte, een ongeval, een ziekte of een hartstilstand. Dit wordt niet aangeboren hersenletsel (NAH) genoemd.

Ongeveer 30% van de mensen die een beroerte overleven, heeft afasie (Engelter et al., 2006). Beroerte is de meest voorkomende oorzaak van afasie (Bastiaanse, 2010). In Nederland wordt de prevalentie (aantal gevallen per 100.000) van afasie geschat op ongeveer 30.000 en de incidentie (aantal nieuwe gevallen per jaar) op 10.000 (www.afasie.nl, 2015).

Van de mensen die traumatisch hersenletsel oplopen gaat 90% na ontslag uit het ziekenhuis naar huis. De overige 10% gaat naar een revalidatiecentrum, verpleeghuis of GGZ-instelling (Bron: Hersenz).

Veel mensen blijven beperkingen ervaren als gevolg van het hersenletsel ook als zij na behandeling en revalidatie weer thuis wonen. Niet aangeboren hersenletsel is daardoor een chronische aandoening. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft NAH als een urgent en groeiend maatschappelijk probleem gemarkeerd.

(C) Jean-Michel Folon

Niet Aangeboren Hersenletsel

Hersenletsel is van invloed op diverse functioneringsgebieden: cognitie, motoriek, communicatie, emoties en gedrag. De gevolgen spelen hebben een grote impact op alle levensgebieden: privé, werk, vrije tijd en toekomstperspectief.

Door de zogenaamde ‘breuk in de levenslijn’ ervaren patiënten hun leven vaak als in tweeën gedeeld: een leven vóór en een leven na het hersenletsel. Mensen met hersenletsel krijgen te maken met verwerkingsproblematiek en moeten hun leven opnieuw en anders inrichten.

De consequenties voor het gezin, familie, het sociale leven en werk kunnen groot zijn en leiden tot isolement en verminderd welzijn en levenskwaliteit voor zowel de patiënt als de directe omgeving.

Vooral de minder zichtbare gevolgen van NAH zorgen voor problemen in het functioneren. Vaak hebben mensen met hersenletsel een verminderd ziekte-inzicht, waardoor ze zelf vinden dat het allemaal wel meevalt. Echter ook de omgeving (gezinsleden, familie, vrienden en collega’s) moet leren omgaan met de veranderingen en met de beperkingen van de persoon met hersenletsel.

Wanneer de hersenschade eenmaal opgetreden is, is het nog onmogelijk om deze weer ongedaan te maken, hoewel in de maanden na de gebeurtenis vaak nog enig spontaan herstel gezien wordt.

Revalidatie na NAH

Thuis na de revalidatiebehandeling komt de patiënt met hersenletsel weer in het gewone leven. Daar vindt de confrontatie plaats met wat er allemaal veranderd is. Dit leidt veelal tot verminderde levenskwaliteit en in het slechtste geval tot een sociaal isolement. Blijvende ondersteuning in de vorm van therapie is in veel situaties nodig om de basisvaardigheden, waaronder verbale en schriftelijke communicatie, opnieuw te verwerven.